Επειδή η έξαρση των εργατικών ατυχημάτων στους Δήμους (43 νεκροί και 80 βαριά τραυματίες περίπου τα τελευταία 4 χρόνια) μόνο τυχαία δεν μπορεί να θεωρηθεί, επιβάλλεται μια πιο ουσιαστική διερεύνηση των αιτιών που τα προκαλούν.

 Οι αναφορές που γίνονται κυρίως για την έλλειψη ατομικών μέσων προστασίας ή την εντατικοποίηση, μολονότι έχουν και αυτά την βαρύτητά τους, μάλλον δεν μπορούν να απαντήσουν συνολικά και επί της ουσίας.

 Η λειτουργία των ΟΤΑ εντός των μνημονιακών πλαισίων, με ό,τι αυτό σημαίνει για την οικονομική και διοικητική τους αυτοτέλεια, είναι δεδομένη και συμβάλλει ουσιαστικά στην αποδιοργάνωση των υπηρεσιών.

 Από εκεί και πέρα η διερεύνηση των αιτιών της έξαρσης των ατυχημάτων είναι ένα αρκετά πολύπλοκο ζήτημα που συνδέεται τόσο με εξωγενείς παράγοντες, όσο και με ενδογενείς –  της λειτουργίας των δομών των ΟΤΑ και των ανθρώπων τους, που μια προσπάθεια καταγραφής, αρκετά πρόχειρη, γίνεται παρακάτω στην προσπάθεια να ανοίξει μια πιο ουσιαστική συζήτηση για το θέμα.

1. ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ – ΟΡΓΑΝΩΣΗ – ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ

α) Η οργάνωση της εργασίας στην καθαριότητα είναι εν πολλοίς πρόχειρη και στην ουσία εμπειρική. Ο σχεδιασμός, μεσοπρόθεσμος και μακροπρόθεσμος, απουσιάζει. Το μοναδικά κριτήρια αποκομιδής είναι «να μαζευτούν γρήγορα τα σκουπίδια για να μη φαίνονται» ή «ο δημότης πρέπει να βλέπει το απορριμματοφόρο να περνάει κάθε μέρα μπροστά από το σπίτι του». Οι επιστάτες, κατά κανόνα, σε συνεργασία με τους Αντιδημάρχους οργανώνουν την αποκομιδή.

β) Σχεδόν κανένας Δήμος δεν ασχολείται με την καθημερινή καταγραφή και ανάλυση των φορτίων των περιοχών αποκομιδής, τον επανασχεδιασμό και την συχνότητα των δρομολογίων, την τοποθέτηση των κάδων στα καταλληλότερα σημεία, την κατάλληλη σύνθεση των πληρωμάτων των απορριμματοφόρων. Οι έλεγχοι για υπέρβαρα οχήματα πολλές φορές δεν γίνονται.  Έλλειψη υπάρχει και στους  κανονισμούς καθαριότητας, την ενημέρωση των πολιτών, την εξασφάλιση συνεργασίας δημότη και υπηρεσίας.

γ) Μηδενική είναι η εφαρμογή των Τοπικών Σχεδίων Διαχείρισης, (έγιναν όπως έγιναν και έμειναν στα συρτάρια), για την εφαρμογή του Εθνικού Σχεδιασμού, της εναλλακτικής διαχείρισης και της δραστικής μείωσης αποβλήτων που πηγαίνουν για θάψιμο.

δ) Απουσιάζουν οι σταθμοί μεταφόρτωσης, με αποτέλεσμα τα απορριμματοφόρα να διανύουν δεκάδες χλμ για τις χωματερές με αυξημένο  κίνδυνο τροχαίου.

ε) Τα κριτήρια προμήθειας του είδους των νέων απορριμματοφόρων (εξαιτίας έλλειψης μακροπρόθεσμου σχεδιασμού και αναχρονιστικού – γραφειοκρατικού κανονισμού προμηθειών) είναι στις περισσότερες περιπτώσεις ακατάλληλα για να αντιμετωπίσουν τις πραγματικές ανάγκες. Επίσης η ύπαρξη πολλών διαφορετικών τύπων κατασκευαστών στα οχήματα και στις υπερκατασκευές κάνει πιο πολύπλοκη και δυσχεραίνει την συντήρηση τους.

στ) Πολλές φορές δεν τηρούνται τα χρονοδιαγραμματα τακτικής συντήρησης, αλλά και δεν γίνονται προληπτικές συντηρήσεις – επισκευές σε παλιότερα οχήματα. Υπάρχει αποψίλωση των συνεργείων από προσωπικό και  υποβάθμιση υποδομών, ενώ διευρύνεται η  ανάθεση επισκευών – συντηρήσεων σε εξωτερικά συνεργεία. Εδώ  σημαντικό ρόλο παίζει η ποιότητα και καταλληλότητα των ανταλλακτικών αλλά και ο έλεγχος για την καλή ολοκλήρωση της συντήρησης ή επισκευής.

ζ) Τα ακατάλληλα ωράρια αποκομιδής, π.χ. πάρα πολύ νωρίς το πρωί.

2. ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ – ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ – ΚΑΤΑΛΛΗΛΟΤΗΤΑ – ΕΡΓΑΣΙΑΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ

α) Το γερασμένο ηλικιακά προσωπικό μονίμων υπαλλήλων, μεγάλο μέρος του οποίου πάσχει από χρόνιες παθήσεις.

β) Η αντιμετώπιση των αναγκών με έκτακτο προσωπικό, άσχημα αμειβόμενο, που δουλεύει με ανασφάλεια και το οποίο εναλλάσσεται διαρκώς.

γ) Η απουσία εκπαίδευσης και χρόνου προσαρμογής του νέου προσωπικού.

δ) Το έκτακτο προσωπικό είναι πιο ευάλωτο σε πιέσεις από την πλευρά επιστατών – διοίκησης να εκτελέσει πολλές φορές, επιπλέον αλλά και άσχετα καθήκοντα προκειμένου να «βγει η δουλειά».

ε) Η ανισοκατανομή εργασιακών καθηκόντων. Σε πολλές περιπτώσεις κάποιοι  εργαζόμενοι «φορτώνονται» με πολύ περισσότερα καθήκοντα από άλλους με αποτέλεσμα την αύξηση της σωματικής κούρασης και του στρες.

στ) Το «δέλεαρ» πολλών διοικήσεων προς τους εργαζόμενους «μαζεύτε τα και σχολάστε» η περίφημη εργολαβία. Ένας εύσχημος τρόπος για να βγαίνει πρόχειρα και γρήγορα η δουλειά, που δυστυχώς έχει γίνει αποδεκτός.

στ) Το άγχος η απουσία αλληλεγγύης, ο ατομισμός που έχει επικρατήσει στους εργαζόμενους σαν αποτέλεσμα των οικονομικών και κοινωνικών συνθηκών που επιβλήθηκαν τα τελευταία χρόνια.

ζ) Τα ατομικά μέσα προστασίας που σε πολλούς Δήμους αποτελούν είδος πολυτέλειας. Τα τεχνικά μέσα προστασίας την ώρα της δουλειάς (κατάλληλος φωτισμός, φάροι, οριοθετήσεις χώρων, ηχητικά σήματα κλπ). Η ουσιαστική λειτουργία του γιατρού εργασίας, των ιατρικών εξετάσεων κλπ

η) Η οργάνωση του ανθρώπινου δυναμικού έτσι ώστε να μη δημιουργούνται αδικίες ή ομάδες με ιδιαίτερα συμφέροντα και προνόμια εις βάρος άλλων.

3. ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΚΟΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ (ΟΕΥ)

 Οι ΟΕΥ θα έπρεπε να εξυπηρετούν σύγχρονες ανάγκες, να προγραμματίζουν και να βάζουν στόχους,να αντιμετωπίζουν τα  προβλήματα λειτουργίας των υπηρεσιών.  Να στελεχώνονται δε αξιοκρατικά και με αδιάβλητα κριτήρια.

α) Σήμερα μεγάλο μέρος των Δήμων δεν έχει ΟΕΥ ή οι ΟΕΥ είναι απαρχαιωμένοι και ανίκανοι να ανταποκριθούν στις σημερινές συνθήκες.

β) Όπου υπάρχουν ΟΕΥ έχουν γίνει κατά βάση με γνώμονα την εξυπηρέτηση μικροπολιτικών σκοπιμοτήτων (εξυπηρετήσεων, διορισμών ημετέρων,  κλπ)

γ) Οι διορισμοί προϊσταμένων, επιστατών κλπ γίνονται τις περισσότερες φορές με αποφάσεις  Δημάρχων και όχι με αποφάσεις υπηρεσιακών συμβουλίων με βάση τα τυπικά και ουσιαστικά προσόντα. Η έλλειψη επιστημονικού προσωπικού στις υπηρεσίες καθαριότητας είναι κανόνας.

4. ΕΠΙΤΡΟΠΕΣ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗΣ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ

Ο χώρος των ΟΤΑ είναι χώρος με μεγάλη συνδικαλιστική πυκνότητα και με λειτουργία επιτροπών υγιεινής και ασφάλειας σε πολλούς Δήμους, γεγονός όμως που δεν φαίνεται ικανό από μόνο του να αποτρέψει τα εργατικά ατυχήματα τα οποία έχουν εξελιχθεί σε καθημερινή μάστιγα.

 Επειδή στις συνθήκες δημιουργίας ατυχήματος συμβάλλουν πάντοτε πάνω από ένας παράγοντας και επειδή μέχρι τώρα καμιά ουσιαστική διερεύνηση δεν φαίνεται να έχει γίνει για την εξακρίβωση των αιτιών, θα έπαιζε σημαντικό ρόλο η δημιουργία ανεξάρτητης και αδιάβλητης επιτροπής για να ερευνήσει σε βάθος τα ατυχήματα της τελευταίας τετραετίας.

 Αντίστοιχα πρέπει να διερευνώνται ουσιαστικά οι συνθήκες κάθε νέου ατυχήματος.

5. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ

 Θα μπορούσε να ειπωθεί και χωρίς δόση υπερβολής, ότι οι δομές της καθαριότητας στους ΟΤΑ (αντίστοιχα και σε άλλες υπηρεσίες) είναι υπό κατάρρευση.

 Πολλοί Δήμαρχοι καταφεύγουν στη λύση της ιδιωτικοποίησης η οποία φυσικά δεν λύνει το πρόβλημα των ατυχημάτων, απλά μεταφέρει την ευθύνη αλλού.

 Εν πολλοίς βέβαια, ιδιωτικοοικονομικός είναι ο σημερινός τρόπος λειτουργίας, ενώ χάνεται ο όποιος δημόσιος χαρακτήρας των υπηρεσιών.

 Και εδώ ίσως στον σημερινό τρόπο λειτουργίας να υπάρχει μια πρώτη απάντηση για τις αιτίες. Γιατί ο σημερινός τρόπος λειτουργίας έχει καταντήσει να συμπεριλαμβάνει τόσο τα κακά του ιδιωτικού τομέα όσο και τα άσχημα του δημόσιου.  Δηλαδή από τη μια, εκμετάλλευση ανθρώπινου δυναμικού, περικοπές, υποβάθμιση κλπ και από την άλλη, έλλειψη σχεδιασμού, αποδιοργάνωση, βόλεμα ημετέρων κλπ. (Το που γέρνει η ζυγαριά παίζει σε κάθε περίπτωση).

*Ο Πέτρος Τσιβίδης είναι εργαζόμενος του Δήμου Καλαμαριάς

από : http://askota.gr