Όπως είναι γνωστό πια, με βάση οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης η καταληκτική ημερομηνία για την κατάργηση των αναλογικών εκπομπών τηλεόρασης μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι το τέλος του 2012. Μάλιστα, σε αρκετές χώρες μέλη της ΕΕ, όπως π.χ. το Λουξεμβούργο, η Ανδόρα, η Σουηδία, το Βέλγιο, η Φινλανδία, η Γερμανία κλπ η μετάβαση από την αναλογική τεχνολογία στην ψηφιακή έχει ήδη συντελεστεί.
Το βασικό ερώτημα που ανακύπτει εν προκειμένω είναι, ποια είναι τα τόσο σοβαρά πλεονεκτήματα της ψηφιακής μετάδοσης, που οδήγησαν την Ε.Ε. καταργώντας την αναλογική τεχνολογία, να επιβάλει την ψηφιακή. Θα πρέπει να διευκρινίσω στο σημείο αυτό ότι σκοπός του μικρού αυτού σημειώματος δεν είναι να προχωρήσει σε μια επιστημονική και πιθανότατα δυσνόητη ανάλυση της τεχνολογίας αυτής. Αντίθετα θα προσπαθήσω μέσα σε λίγες γραμμές και όσο πιο απλά και κατανοητά μπορώ, αποφεύγοντας τους τεχνικού όρους κατά το δυνατόν, να απρουσιάσω αυτό το θέμα.
Πλεονεκτήματα λοιπόν, έστω και δύσκολα αντιληπτά σε μερικές περιπτώσεις, προκύπτουν για όλες τις πλευρές, που εν προκειμένω είναι τρεις: το κράτος, ο πάροχος και ο τηλεθεατής ως καταναλωτής.
Από την πλευρά του παρόχου και του κράτους τα πλεονεκτήματα είναι άμεσα, πάρα πολλά και εύκολα αντιληπτά. Αντίθετα, αν εξαιρέσουμε την εξαιρετική ποιότητα εικόνας και ήχου της ψηφιακής τεχνολογίας, τα πλεονεκτήματα από τη μεριά του τηλεθεατή δεν είναι τόσο σαφή και μόνο ως έμμεσα μπορούν να αναγνωρισθούν.
Όσον αφορά την πλευρά του κράτους λοιπόν τα πράγματα είναι σαφή! Εάν λάβουμε υπόψη μας ότι οι διατιθέμενες για τηλεοπτική κάλυψη συχνότητες είναι περιορισμένες, σε βαθμό μάλιστα που να χαρακτηρίζονται ως είδος ουσιώδες εν ανεπαρκεία, με την ψηφιακή τεχνολογία, όπως θα δείξουμε στα επόμενα, η περιουσία του, εφόσον φυσικά διαχειριστεί το θέμα όπως πρέπει, πολλαπλασιάζεται.
Όσον αφορά την πλευρά του παρόχου, το κυριότερο οικονομικό πλεονέκτημα είναι ότι από την ίδια συχνότητα, που θα αντιστοιχούσε σε ένα αναλογικό τηλεοπτικό κανάλι, μπορεί να εκπέμψει τέσσερα διαφορετικά ψηφιακά κανάλια τηλεοπτικού προγράμματος κανονικής αναλύσεως ή ένα υψηλής ευκρίνειας. Προφανώς, το πλεονέκτημα αυτό είναι πολύ μεγάλο αφού ουσιαστικά τετραπλασιάζει τις επιλογές και φυσικά τις δυνατότητες και οπωσδήποτε και την απόδοση της επένδυσης του παρόχου. Σε περιπτώσεις φυσικά μικρών τηλεοπτικών σταθμών η δυνατότητα αυτή μπορεί να καταλήγει σε σημαντική μείωση του κόστους αφού από μια συχνότητα θα μπορούν να εκπέμψουν μέχρι και τέσσερις πάροχοι και μάλιστα, εφόσον ληφθεί κάποια αντίστοιχη νομική πρόνοια, θα μπορούν να εκπέμψουν και πανελλαδικά γεγονός που σήμερα εκτός του ότι απαγορεύεται δεν είναι και εφικτό λόγω του περιορισμού των διατιθέμενων συχνοτήτων.
Επιπλέον, και λόγω του ότι το σήμα είναι ψηφιακό, στην ίδια συχνότητα μπορεί να εκπέμψει από διαφορετικά σημεία (πάρκα κεραιών) προς το ίδιο κοινό χωρίς να κινδυνεύει να αυτό-παρεμβάλλεται. Αντιθέτως, με τον τρόπο αυτό ενισχύει το σήμα του άρα βελτιώνει την ποιότητά του. Στην ουσία, με τον τρόπο αυτό, με την ίδια συχνότητα μπορεί να καλύψει τηλεοπτικά ολόκληρη τη χώρα, πράγμα αδύνατον με την αναλογική, που λόγω των παρεμβολών που θα προέκυπταν, θα απαιτούσε πολλές διαφορετικές συχνότητες για γειτονικά κέντρα εκπομπής. Αν συνυπολογιστεί μάλιστα ότι αυτή τη στιγμή κάθε πάροχος σταθμού πανελλήνιας εμβέλειας διαθέτει μεγάλο αριθμό συχνοτήτων γίνεται κατανοητό το τι τελικά κερδίζει.
Η ψηφιακή τεχνολογία εξασφαλίζει εύκολη και ιδιαιτέρως οικονομική δυνατότητα κωδικοποιήσεως του σήματος ώστε να λαμβάνεται αποκλειστικά από συνδρομητές. Πράγματι, είναι γνωστό ότι τα συνδρομητικά κανάλια χρησιμοποιούν ειδικούς κωδικοποιητές (και αντίστοιχα οι συνδρομητές αποκωδικοποιητές) προκειμένου να εκπέμψουν τα κωδικοποιημένα τηλεοπτικά προγράμματά τους. Κάτι που ίσως δεν είναι ιδιαίτερα γνωστό είναι ότι τα συστήματα αυτά έχουν σημαντικό κόστος. Με την ψηφιακή τεχνολογία όμως το κόστος ελαττώνεται σημαντικότατα.
Σημαντική επίσης είναι η δυνατότητα που έχει πλέον ο πάροχος να συνδυάζει το τηλεοπτικό του πρόγραμμα και με άλλες υπηρεσίες χρησιμοποιώντας ένα από τα τέσσερα προαναφερθέντα κανάλια. Τέτοιες υπηρεσίες μπορεί να είναι teletext με πολλαπλές υπηρεσίες, υποτιτλισμός σε διάφορες γλώσσες, ραδιόφωνο και ακόμα σε ειδικές περιπτώσεις και υπηρεσίες διαδικτύου.
Όσον αφορά τώρα τα πλεονεκτήματα για τον τηλεθεατή: Αυτά δεν είναι τόσο προφανή με εξαίρεση βέβαια την εξαιρετική ποιότητα του σήματος που λαμβάνει, η οποία είναι σαφώς καλύτερη από αυτήν της αναλογικής τηλεόρασης, και η οποία καθίσταται ασύγκριτη στην περίπτωση της εκπομπής σήματος υψηλής ευκρίνειας (HD), τις πρόσθετες υπηρεσίες που προαναφέρθηκαν και τον ηλεκτρονικό οδηγό προγράμματος, που όμως κατά την άποψή μου δικαιολογούν απόλυτα αυτήν την αλλαγή.
Άφησα όμως σκόπιμα για το τέλος κάτι που ενδιαφέρει πάρα πολύ το Χορτιάτη, που δεν είναι τίποτε άλλο από το πρόβλημα της ραδιορύπανσης.
Πράγματι, λόγω της μεγάλης διαφοράς στην απαιτούμενη ευαισθησία λήψης μεταξύ της αναλογικής και ψηφιακής τεχνολογίας και της δυνατότητας ψηφιακής διόρθωσης των σφαλμάτων στο σήμα λήψης, η ισχύς εκπομπής μπορεί να μειωθεί σημαντικά και μάλιστα να προσεγγίσει ή και να γίνει μικρότερη από την θεωρητική ισχύ που απαιτείται για την αναλογική τηλεόραση. Αυτό σημαίνει ότι τελικά αφενός μεν ο κάτοικος του Χορτιάτη, μετά την παύση λειτουργίας των αναλογικών τηλεοπτικών σταθμών, πιθανότατα θα φθάσει να δέχεται σημαντικά χαμηλότερα ποσά ηλεκτρομαγνητικής ρύπανσης με ό,τι θετικό αυτό συνεπάγεται τόσο για την υγεία όσο και για την οικονομία των κατοίκων του.
Θωμάς Δ. Ξένος, Καθηγητής ΑΠΘ