Η βιωμένη ιστορία δίνει άλλη διάσταση στα ιστορικά γεγονότα.

ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΜΙΑΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗΣ

Ηταν στις αρχές του 2000 όταν προέκυψε η ιδέα της καταγραφής του ολοκαυτώματος του Χορτιάτη μέσα απο τις αφηγήσεις των επιζώντων. Αυτό συνέβη με αφορμή ενός τηλεοπτικού ντοκυμαντέρ για την περίοδο της Γερμανικής κατοχής στη Θεσσαλονίκη που είχαμε αναλλάβει μια ομάδα κινηματογραφιστών και από όπου φυσικά δεν θα μπορούσε να  λείπει το έγκλημα που συντελέστηκε στο Χορτιάτη, το Σεπτέμβριο του 1944, από τους Γερμανούς και τους συνεργάτες τους. Η σχετική έρευνα που προηγήθηκε όμως, μας απέδειξε ότι  μια μικρή αναφορά για το γεγονός ήταν βεβαίως απαραίτητη αλλα ταυτόχρονα κάτι πολυ λίγο μπροστά σ΄αυτό που ειχε συμβεί και ότι εδώ είχαμε μια συγκλονιστική ιστορία που άξιζε πολύ περισσότερης προσοχής. Ετσι, είπαμε να το αφήσουμε προς το παρόν και να επανέλθουμε κάποια στιγμή, στο μέλλον, με την προοπτική να γίνει κάτι πιο ολοκληρωμένο. Μια ταινία ντοκυμαντέρ που θα αφορά την ιστορία αυτού του στυγερού εγκλήματος που συντελέστηκε στο Χορτιάτη.

Χορτιάτης 1954-1956

Ένα πείραμα αναδασώσεων

Το 1954, νεαρός τότε βοηθός του Εργαστηρίου Δασοκομίας και Ορεινής Υδρονομικής, ανέλαβα την πειραματική εφαρμογή διαφόρων μεθόδων τεχνητής αναδάσωσης με μαύρη πεύκη που πραγματοποιήθηκε στον Χορτιάτη, με πίστωση που δόθηκε από την ΥΠΕΜ, ύψους 40.000 δρχ. Τα αποτελέσματα της, δυστυχώς, αν και χρήσιμα ακόμη και σήμερα, δεν γνωστοποιήθηκαν ποτέ.

Χορτιάτης: «Μύθος, ιστορία και κρυμμένα θαύματα»

Της Σοφίας Νικολαΐδου*

Για τον Θεσσαλονικιό, ο Χορτιάτης είναι η σχολική εκδρομή. Η βόλτα στα χιόνια. Η καταφυγή στον καύσωνα (χρειάζεσαι πάντα ζακετάκι το βράδυ). Η κυριακάτικη επίσκεψη στις ταβέρνες. Για τους παλαιότερους, η διάκριση Χορτιάτη - Πανοράματος ήταν πρωτίστως ταξική. Παρά το προσφυγικό παρελθόν του πασίγνωστου προαστίου, στο Πανόραμα χτίστηκαν οι πρώτες βίλες των εύπορων γιατρών και των καλοστεκούμενων μπαγιάτηδων Θεσσαλονικέων. «Προσοχή, να μη γίνουμε Πανόραμα», έλεγαν οι παλιοί κάτοικοι του Χορτιάτη. Εννοούσαν: μην πνίξουν οι νέοι κάτοικοι τους ντόπιους, όπως έγινε με το Πανόραμα. Εκεί η κοινότητα πέρασε στα χέρια των νεηλύδων. Εξ ου οι πολυπληθείς πισίνες και τα νεοπλουτίστικα καφέ. Τελικά ούτε ο Χορτιάτης γλίτωσε τη μοίρα της νεοελληνικής μεζονέτας και της «Πανοραμοποίησης».

 Οι ανεμόμυλοι του Χορτιάτη και η υπέροχη μινιατούρα του Διογένη Δάλλη

Στα δυτικά του Χορτιάτη, στην τοποθεσία “Μύλοι” και σε υψόμετρο 700 μέτρων περίπου βρίσκονται τα ερείπια δύο ανεμόμυλων (φωτό). Η κατασκευή τους χρονολογείται στα τέλη του 18ου αιώνα. Είναι πέτρινοι με εσωτερική κλιμακοστάσιο και λειτούργησαν αρκετά χρόνια μέχρις ότου εγκαταλειφθούν στην τύχη τους. Πρόκειται για μνημεία μοναδικά στην περιοχή της Θεσσαλονίκης με αξιοσημείωτη τη θέση που βρίσκονται, αφού μπορεί κανείς να θαυμάσει από εκεί, το Θερμαϊκό κόλπο και την πόλη της Θεσσαλονίκης.

του Γιάννη  Παπαγιάννη -  Νομικού, κατοίκου Χορτιάτη ( τη μετάφραση αποσπασμάτων από  γαλλικά  κείμενα   επιμελήθηκε  η Αναστασία Κωνσταντινίδη ) .

-----------------

*«..Από όλα  αυτά (τα τρεχούμενα  νερά) το γλυκύτερον  ύδωρ  ζωής είναι το ερχόμενον από το βουνό του Χορτάτζη (Χορτιάτη), νερό πόσιμον, διαυγέστατον και εις το έπακρον χωνευτικόν .. Το ύδωρ αυτό του Χορτάτζη τρέχει  εις όλα τα εν τη πόλει χάνια, τα τζαμιά, τους λουτρώνας και  τα μέγαρα των επιφανών. Αλλά και πόσα άλλα νερά δεν έρχονται εις την πόλιν ταύτην από τα προς δυσμάς όρη, δεν είναι όμως τόσον ωφέλιμα όπως του Χορτάτζη …» .

Ο Χορτιάτης κατά τη δεκαετία 1941-1951, η διαχείριση της μνήμης και οι πολιτικές επιλογές των κατοίκων του την περίοδο 1946-1964.

Γράφει η Όλγα Διαμάντη, Φιλόλογος Α.Π.Θ. (Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.)

Με αφετηρία την καταγωγή μου από το Χορτιάτη και τις μεταπτυχιακές μου σπουδές στο πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, ξεκίνησα πριν τρία χρόνια την εντρύφησή μου στην τοπική ιστορία της κοινότητας, γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα την εκπόνηση της μελέτης «Η καταστροφή του Χορτιάτη (2 Σεπτεμβρίου 1944). Συμβολή στην τοπική ιστορία της κοινότητας».