Του Βαγγέλη Πλάκα

Πληροφορήθηκα πριν λίγο το θάνατο της Ελένης Νανακούδη-Γκουραμάνη σε ηλικία 85 ετών. Μιας γυναίκας-σύμβολο καθώς ήταν μια από τους τελευταίους διασωθέντες του Ολοκαυτώματος του Χορτιάτη, στις 2 Σεπτεμβρίου του 1994. Το 2004 με τον τότε Δήμο Χορτιάτη εκδώσαμε το ιστορικό δοκίμιο «μνήμης και χρέους» με τον τίτλο «Το Ολοκαύτωμα του Χορτιάτη. 60 Χρόνια Μετά» με ηχηρή και συγκλονιστική στις σελίδες του την μαρτυρία της διασωθείσας. Πριν περίπου τρία χρόνια σε ένα αφιέρωμα για την εφημερίδα «Μακεδονία» είχα φιλοξενήσει και πάλι δηλώσεις της με αφορμή την τότε απόφαση της Βουλής έπειτα από κυβερνητική πρωτοβουλία για την επανασύσταση και την αναβάθμιση της Διακομματικής Επιτροπής για τη διεκδίκηση των γερμανικών αποζημιώσεων. «Έστω και τώρα να δικαιωθούμε», είπε τότε στην εφημερίδα. Από το δισέλιδο ρεπορτάζ παρουσιάζω εδώ το κομμάτι που αφορούσε την αείμνηστη πλέον Ελένη Νανακούδη-Γκουραμάνη ώστε ελάχιστη τιμή στην μνήμη της. «Μικρό κορίτσι η Ελένη Νανακούδη-Γκουραμάνη βρέθηκε την αποφράδα εκείνη ημέρα μαζί με τη μητέρα και την αδερφή της κλεισμένες μέσα στο φούρνο Γκουραμάνη, ένα από τα δύο μέρη όπου οι Γερμανοί οδήγησαν τους κατοίκους του χωριού. Να πώς περιγράφει η ίδια σε μία από τις πολλές αφηγήσεις της όσα έζησε εκείνη την ημέρα: “Το χωριό καιγόταν και λεηλατούταν. Μας έβαλαν δυο-δυο, τρεις-τρεις στη σειρά και μας οδήγησαν στο φούρνο του Γκουραμάνη. Μας έβαλαν μέσα και έξω έστησαν ένα πολυβόλο. Πριν να αρχίσουν να πυροβολούν, επειδή είχα μπει από τους πρώτους, ανέβηκα ψηλά στο ζυμωτήριο μαζί με τους δικούς μου. Μετά άρχισαν να πυροβολούν. Από τα πυρά σκοτώθηκαν πρώτα η μητέρα μου και μετά η αδερφή μου, προλαβαίνοντας μόνο να φωνάξει ‘μητέρα, σε σκότωσαν’. Τραυματίστηκα στο γόνατο και την παλάμη. Μετά έβαλαν φωτιά και ο καπνός άρχισε να μας πνίγει. Κατέβηκα κάτω, είδα μία κυρία με ένα μωρό στην αγκαλιά, που έκανε να βγει από την πόρτα, και πήγα από πίσω της. Δεν πρόλαβε να την ανοίξει και τη μαχαίρωσαν. Έπεσα κάτω, δίπλα σε έναν σωρό από νεκρούς κάνοντας και εγώ την πεθαμένη. Δεν κουνήθηκα παρά έπειτα από ώρες και όταν ήδη είχε αρχίσει να σουρουπώνει. Είχα παντού αίματα, δικά μου και άλλων. Χαραγμένη στη μνήμη μου έχει μείνει μία σκηνή: μία νεκρή μητέρα, πεσμένη στο έδαφος, κρατώντας στην αγκαλιά το μωρό της, που ακόμη θήλαζε, και δίπλα οι Γερμανοί να γελούν. Μετά ξεκίνησα για τα χωράφια, για να βρω τον πατέρα μου. Στο δρόμο συνάντησα δύο ταγματασφαλίτες. Ο ένας, με το που με βλέπει, οπλίζει και ετοιμάζεται να πυροβολήσει. Ο άλλος τον αποτρέπει: ‘Άστο να ζήσει. Δεν χόρτασες να σκοτώνεις;’. ‘Όχι’, του απάντησε…”.   Η κ. Νανακούδη-Γκουραμάνη μίλησε στη “ΜτΚ” με αφορμή τις κυβερνητικές πρωτοβουλίες για τη διεκδίκηση των γερμανικών αποζημιώσεων: “Εβδομήντα ένα χρόνια έπειτα από αυτό το φοβερό γεγονός που μας συνέβη, το Ολοκαύτωμα του Χορτιάτη, το οποίο έζησα με τον πιο σκληρό τρόπο, οι ενέργειες της σημερινής κυβέρνησης με βρίσκουν σύμφωνη. Προτού πάω να συναντήσω τους δικούς μου ανθρώπους, που έχασαν τη ζωή τους στο Ολοκαύτωμα, ελπίζω να υπάρξει δικαίωση για το φρικτό αυτό γεγονός που ζήσαμε εμείς και ο τόπος μας”.

Πηγή: http://myportal.gr/olokaftoma-tou-chortiati-ke-sigklonistiki-martiria-tis-elenis-nanakoudi-gkouramani/